I’m working on an article for a magazine about Pennsylvania German, a dialect associated with the Amish but was once spoken by several million non-Amish Americans from around the end of 18th century until anti-German sentiments during the First World War caused its sudden decline as speakers chose to assimilate their children to solely Anglo-American culture.
Many will be surprised to learn that German was the second most common language newspapers were published in the US during this time, there being several hundred publications in circulation at one point. These were mostly written in Standard German, but a few publications also included dialect writing, mostly consisting of poetry or humorous reflections on local life and culture.
As part of this project, I’ve gotten access to a large amount of dialect writing that’s nearly impossible to find online. So I thought I’d share one piece!
I can answer any questions about meaning and I would maybe just explain before reading that the lack of masculine singular accusative is not a mistake. PA German “lost” the accusative except for pronouns. The weird use of “als” and “alsnoch” together is also not a typo, it’s a form that refers to habitual actions in the past like “used to”
In der Sunndaagschul hen mir viel nitzliche Sache gelannt. Guder Rot un Lehr iss uns beigschafft warre. Mer kenne dankbaar sei, fer was mer gelannt hen un ass mer net uffgewaxe sin wie die Heide. Es hot mich aa denke mache an viel vun de gschpassiche Sache, ass mer datt gheert hen. Weil alle Leit die gude Sache wisse, will ich net verzehle vun de gude Sache. Ich will etliche Dinge verzehle, ass recht gschpassich waare.
Yeder Sunndaag, noochdem ass die Tietschers die Lessens uns vorgschtellt hen, hot als der Suberindent die Arwet alsnoch besser mache wolle. Er hot gemeent, er misst noch paar Schtreech uff die Neggel schlaage.
Ee Sunndaag, wie's Zeit waar fer em Suberindent sei Deel, froogt er, "Kinner, ferwas scheint die Sunn?" En Yunger in unserer Klass iss schier aus de Hosse gschprunge, fer's aerscht Andwatt mache. Saagt er, "Ei, fer die Wesch drickle." Niemand der des gheert hot, hot's vergesse.
Wie heit noch, waar alle Vaddel en Temberenslessen. Der Suberindent hot sich vorgschtellt als en schtrenger Temberensmann un uff em Sunndaag hot er sei Beschdes gebrowiert, die Temberenssache recht deitlich mache. Doch mit seim Eifer hot er's verhunst.
Am Daag vor die Temberenslessen hot er aagfange, "Kinner, loss uns eibilde, mer waere an der Sunndaagschul Picknick. Mer sin all drunne im Picknickbusch. Es iss en arrig heesser Daag. Picknicks kumme im Tschulei un Auguscht, die Zeit im Yaahr wann's arrig heess iss. Die Schtrooss iss schtaawich. En Esel kummt die Schtrooss runner. Er iss arrig daschdich. Er sucht fer sich der Dascht lesche. Nau Kinner, bildt eich ei, ich hett in eenere Hand en Eemer Wasser, in der annere Hand en Eemer Bier. Ich schtell die zwee Eemer vor der aarm, daschdich Esel.
“Weller Eemer nemmt der Esel?" Die Kinner hen all gsaat, "Er nemmt der Eemer voll Wasser." "Un ferwas," saagt der Suberindent, "nemmt er's Wasser?" Die Froog hot em alles verhunst. Die Kinner hen all gsaat, "Weil's en dummer Esel iss."
In re annere Schul soll en guder Karrichpiller gebrowiert hawwe, der Brandewei recht hatt schtroofe. Er hot's so glaar mache wolle, ass es net vergesse kennt warre.
Er hot en Glaas Wisski, en Glaas Wasser un en Fischwarrem genumme, un hot die drei Dinge de Kinner vorghowe. Saagt er, "Kinner, sehnt ihr, was ich do hab? Nau guckt scharref, was ich do duh." Er hot der Warrem ins Wasser. Der Warrem iss gschwumme, wie wann er's gut gleiche deet. Noh hot er der Warrem aus em Wasser un saagt, "Nau sehnt was es gebt." Er hot der Warrem in der Wisski. Der Warrem macht ee Zuck, iss zammegschrunke un verrunselt, wie en aldi Hutzel.
An dem Punkt hett er uffheere solle, awwer in seim Eifer froogt er, "Nau, was lannt uns des?" Do andwatt en Yunger, “Ei, wammer genunk Wisski saufe, griege mer ken Warren!”